Podział nieruchomości
Wydzielenie z nieruchomości części przez dotychczasowego właściciela na rzecz nowego. Jest to podział prawny (cywilny). W ujęciu wieczystoksięgowym podział nieruchomości polega na odłączeniu z dotychczasowej księgi wieczystej co najmniej jednej działki gruntu wchodzącej w jej skład (wykreślenie z I działu księgi wieczystej) i założenie dla niej nowej księgi wieczystej. W ujęciu administracyjno-prawnym podział nieruchomości polega na określeniu w dotychczasowych jej granicach innej konfiguracji geodezyjnej działek gruntu wchodzących w jej skład, bez zmiany jej dotychczasowego właściciela – podział geodezyjny.
Akty prawne:
- Ustawa o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 roku (Dz.U. z 2020 r. poz. 1990)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości.
Rozgraniczanie nieruchomości
Również jako rozgraniczenie nieruchomości, rozgraniczenie gruntów, postępowanie rozgraniczeniowe - postępowanie przed organami państwowymi mające na celu ustalenie granic nieruchomoÅ›ci, gdy stały się sporne i nie można stwierdzić stanu prawnego.
Szczegółowe zasady rozgraniczania zawarte są w art. 152 i 153 Kodeksu cywilnego, art. 29-39 Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz w rozporządzeniu Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 14 kwietnia 1999 roku w sprawie rozgraniczania nieruchomości
Rozgraniczenie polega na ustaleniu przebiegu granicy nieruchomoÅ›ci (z natury rzeczy może chodzić tylko o nieruchomoÅ›ci gruntowe), czyli na ustaleniu, jak daleko sięga prawo własności przysługujące właścicielowi danej nieruchomości. Nie służy natomiast doprowadzeniu nieruchomości do określonej powierzchni – ta wielkość ma tylko marginalne znaczenie. W wyniku postępowania o rozgraniczenie nie dochodzi, co do zasady, do rozstrzygnięcia o wydaniu nieruchomości ani do rozstrzygnięcia o innych roszczeniach związanych z nieruchomością. Sąd moze i powinien natomiast uwzględnić nabycie w drodze zasiedzenia przygranicznych pasów gruntu, jeżeli miało ono wpływ na przebieg granicy.
O specyfice postępowania o rozgraniczenie decyduje to, że ma ono dwie fazy: administracyjną (obligatoryjną) i sądową, do której nie musi dojść. Skoro faza postępowania administracyjnego jest obowiązkowa, to postępowanie przed sądem bez jej wyczerpania jest niedopuszczalne – zachodzi zatem czasowa niedopuszczalność drogi sądowej. Oznacza to brak jednej z przesłanek procesowych, wobec czego sąd odrzuci wniosek o rozgraniczenie złożony bezpośrednio do sądu (bez wyczerpania drogi administracyjnej). Ten model postępowania o rozgraniczenie istnieje w Polsce bez większych zmian od 1946.
